Çifte vatandaşlık uygulayın - Avukat Ünal Zeran, Hamburg
Koalisyon anlaşmasına göre SPD, B90/Yeşiller ve FDP'den oluşan yeni federal hükümet, göç politikasında süregelen bir çatışmayı çözmek ve vatandaşlığa geçiş için çıfte vatandaşlık sağlamak istiyor. Koalisyon anlaşmasının 118. sayfasında şöyle yazıyor: “Modern bir vatandaşlık yasası oluşturuyoruz. Bu amaçla çıfte vatandaşlığı etkinleştireceğiz ve Alman vatandaşlığı edinme sürecini kolaylaştıracağız”.
Vatandaşlık yasasının son büyük reformu 1 Ocak 2000'de yürürlüğe girdi.
Vatandaşlığa geçişin önündeki engellerin azaltılmasının yanı sıra, soy ilkesinden doğum yeri ilkesine geçiş, modern bir vatandaşlık anlayışı için bir önemli dönüm noktasıydı.
Opsiyon düzenlemesi ve çifte vatandaşlık için Almanyada ikamet etme şartının çıkarılmasıyla, federal hükümet zamanında reforma karşı olanları yatıştırmaya çalıştı.
1.1.2000 tarihine kadar, Almanya'da vatandaşlığa kabul edildikten sonra, Alman vatandaşlığının kaybına yol açmadan başka bir vatandaşlık edinme olasılığı vardı. Ön koşul, yabancı vatandaşlığın gönüllü olarak kabul edilmesi durumunda, kabul edenin mutad ikametgahı Almanya'da olmasıydı (ikamet ilkesi).
1 Ocak 2000'den sonra, başka bir vatandaşlığın gönüllü olarak kabulü, Alman vatandaşlığının otomatik olarak kaybedilmesine yol açtı. Artık mutad ikametgah dikkate alınmadı.
Özellikle Türk kökenli kişilerin vatandaşlığa alınması durumunda, vatandaşlığa kabul edildikten sonra tekrar Türk vatandaşlığını alacakları uygulamada sıklıkla varsayılmaktadır. Türkiye'deki Alman diplomatik temsilciliklerinde, aile birleşimi, doğum veya belge kaybı durumlarında Alman vatandaşlığının fiilen devam edip etmediğini belirlemek için rutin bir kontrol yapılır.
Bu amaçla, Türk vatandaşlığının kazanılması ve kaybedilmesi ile ilgili girişleri içeren Türk Nüfus Kayıt Örnekleri sunulması gerekmektedir.
Mayıs 2019'da Federal İçişleri Bakanlığı, Alman pasaportu yeniden verilmesinde iyice soruşturulması talimatı verdi. Diğer ülkelerdeki Alman diplomatik misyonların benzer şekilde sorgulama yaptıkları veya pasaport yetkililerinin Alman vatandaşlığı kanıtı talep ettiği bilinmiyor.
Mevcut düzenlemenin muhtemelen Avrupa Birlik hukukuna aykırı olduğu gerçeği bakanlıklar ve hukuk uzmanları tarafından göz ardı edilmektedir.
Bu ilginç. TFEU'nun 20. Maddesi, bir Üye Devletin vatandaşı olan her kişiye Birlik vatandaşlığı statüsü vermektedir. Avrupa Adalet Divanı'nın yerleşik içtihadına göre, TFEU'nun 20. Maddesinde standart hale getirilen Birlik vatandaşlığının üye devletlerin vatandaşlarının temel statüsü olması amaçlanmıştır.
2010 yılında, Rottmann kararında (C-135/08), Adalet Divanı vatandaşlık kaybı kurallarının yorumlanması için kendi yargı yetkisini onayladı ve ulusal hukukta orantılı bir karar verilmesi çağrısında bulundu.
2019 yılında, Tjebbes kararında (C-221/17), Adalet Divanı, otomatik (hukuki) kayba yol açan ulusal bir düzenlemeyi reddetmiş ve vaka bazında inceleme çağrısında bulunmuştur. "Bir Üye Devletin vatandaşlığının yasa gereği kaybı, ilgili iç hukuk hükümlerinin hiçbir zaman bu kaybın sonuçlarının ilgililerin durumu açısından bireysel olarak değerlendirilmesine izin vermemesi halinde, orantılılık ilkesini ihlal eder" (kararın 41. paragrafı).
Alman mahkemeleri bu kararın ulusal hukukla ilgili olduğunu kabul etmeden Tjebbes kararının üzerinden neredeyse 3 yıl geçti (bkz. örn. VG Köln 10 K 8913/17). Bu, Alman Vatandaş Kanunun’un 25. Maddesi (VK) duruma göre kontrol etmeden otomatik bir yasal kayıp öngörmesine rağmen.
Avusturya Steiermark İl İdare Mahkemesi'nin 3.2.2021 tarihli Referans Talebi ABAD'a sunuldu
(C-85/21). Avusturya'da, VK Madde 27 si Alman VK Madde 25 dekine benzer bir düzenlemesi vardır. Buna göre başka bir vatandaşlığın kazanılması Avusturya vatandaşlığının otomatik olarak kaybedilmesine yol açar. Steiermark İl İdari Mahkemesi, ABAD Tjebbes kararı ışığında bu hükmün AB hukukuna uygun olup olmadığı konusunda ciddi şüpheleri bulunmaktadır. ABAD'ın bu yılın sonundan önce atıfta bulunulan soruyu yanıtlayacağı varsayılabilir.
Yeni Federal Hükümet, VK 25 Maddesi AB Hukukuna aykırı olduğu belirlenene kadar beklememelidir. Çifte vatandaşlık getirilecekse, VK 25 Maddesi şimdiden silmek kolay olacaktır. Bu, yeni düzenlemeye kadar Birlik hukukuna aykırı hiçbir Vatandaşlık kaybının sürdürülmesi gerekmeyeceği anlamına gelir.
Vatandaşlık Yasası'nın yeni bir düzenlemesi, 1.1.2000'den sonraki dönemden itibaren hukuka aykırı sonuçların tazmini mutlaka içermelidir. Bu, Ağustos 2021'de oluşturulan VK 5 Maddesine benzer şekilde, zamana bağlı, geriye dönük bir deklarasyon yoluyla yapılabilir.
